မငိုပါနဲ႕ ဧရာ၀တီ { အိမ့္ခ်မ္းေျမ့ }

 

 
သူတို႔ဟာ… ကမၻာေပၚ မွာ တတိယ အရွည္ဆုံး နဲ႔ အာရွ မွာ အရွည္ဆုံးျမစ္ျဖစ္ တဲ႔ ယန္စီ ဆိုတဲ႔ျမစ္ႀကီးကို ပိုင္ဆိုင္ ထားခဲ႔တယ္။ အဲ သလို ရွည္လ်ား လွပတဲ႔ ကမၻာ႔ အ႔ံဖြယ္ ယန္စီီျမစ္ႀကီးဟာ ဆိုရင္ ယဥ္ေက်းမႈေတြ အမ်ိဳးမိ်ဳး ကို တည္ေဆာက္ ခဲ႔တဲ႔ ျမစ္ႀကီး တစ္စင္း ျဖစ္တယ္။ 

သူတို႔ဟာ… အဲဒီျမစ္ႀကီး ကို တိမ္ေကာ၊ ပ်က္စီး၊ ပတ္၀န္းက်င္ သဘာ၀ တရားႀကီး တစ္ခုလုံးကို ေမွာက္လွန္ ဖ်က္ဆီး လိုက္ျခင္း အားျဖင့္ လူေတြ သာမက ကၽြဲႏြား တိရစၦာန္ေတြပါ ဒုကၡေရာက္ေစခဲ႔တယ္။ အခု ဆိုရင္.. ယန္စီျမစ္ႀကီးဟာ.. ေပ်ာက္ကြယ္ သြားေတာ႔မယ္႔ ကမၻာ႔ အထင္ရွားဆုံး သဘာ၀ သယံဇာတ ၁၀ ခု ထဲမွာ တစ္ခု ပါေနၿပီ။ 

 ေနာက္ႏွစ္ အနည္းငယ္မွာ.. ယန္စီ ဆိုတာ တရုတ္ လူမ်ိဳးေတြ ရဲ႕ ဒ႑ာရီ နဂါးႀကီးေတြ လို.. ေရွးေဟာင္း စာေပ က်မ္းဂန္ေတြ ထဲမွာပဲ ရွင္သန္ အသက္၀င္ လႈပ္ရွားေတာ႔မယ္ ထင္ရဲ႕။ 

 


ဒီျမစ္ႀကီးတင္လား ဆိုေတာ႔ မဟုတ္ေသးဘူး၊ သူတို႔ ပိုင္ဆုိင္တဲ႔ အျခား အခရာျမစ္ႀကီး ခုႏွစ္စင္းျဖစ္တဲ႔ အ၀ါေရာင္ျမစ္ (Yellow River)၊ ပုလဲျမစ္ ( Pearl River), Songhua River, Huai River, Hai River နဲ႔ Liao River ေတြကို လည္း ဖ်က္ဆီး ပစ္ခဲ႔တယ္။ 

ဖ်က္ဆီး ခံရတဲ႔ ျမစ္ေတြေၾကာင့္ သူတို႔ တိုင္းျပည္ အႏွ႔ံမွာ မိုးေခါင္ေရရွား ရပ္၀န္းေတြ ေပၚ တယ္၊ ေရေတြ ႀကီးတယ္၊ လူေတြသာ မက တိရစၦာန္ေတြ ပါ ဒုကၡ အမ်ိဳးမ်ိဳးေရာက္ေနတယ္။

 

ေရ မလႊတ္တာ ၾကာတဲ႔ ျမစ္ေတြ ဟာ က်ဥ္းသြားတယ္၊ တိမ္သြား တတ္တယ္။ ေနေရာင္ေအာက္မွာ အရွင္ လတ္လတ္ အၾကာႀကီးေနဖုတ္ ခံရတဲ႔ ကမ္းပါးေတြ ဟာ မာခဲ သြားေတာ႔တယ္။ အဲသလို မာခဲသြားတဲ႔ အတြက္ … ေရလႊတ္တဲ႔ အခါ မိုးရြာတဲ႔ အခါေတြမွာ.. ကမ္းပါးေျမဟာ ေရကို မစုပ္ႏို္င္ေတာ႔ဘူး။

 ေရကို မစုပ္ ႏိုင္တဲ႔ အတြက္ ျမစ္ေတြေရလွ်ံတယ္။ လူေတြ ဒုကၡေရာက္ၾက တယ္။ ျမစ္ေရ လွ်ံျခင္း၊ ျမစ္ေရ ခမ္းေျခာက္ျခင္း စတဲ႔ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးေတြ ခံစားရလို႔… သူတို႔ လူေတြ ဒုကၡေရာက္တဲ ႔အခါမွာ.. အနည္း ငယ္ အျမင္မွန္ ရသေယာင္ျဖစ္လာတယ္။ 

ယန္စီျမစ္ ကို အသက္ျပန္သြင္း ဖို႔ အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးစားတယ္။ ဒါေပမယ္႔ …. ဒါေပမယ္႔ …… အခ်ိန္ မမွီေတာ႔ ဘူး။ ယန္စီ ဟာ ကြန္ျမဴနစ္ ပါတီ ရဲ႕ တရုတ္ျပည္ ကို စီးပြားေရးျမွင့္တင္လိုမႈ လုပ္ရပ္ျဖစ္တဲ႔ မီတာ ၂၅၀၀ေက်ာ္ ရွည္တဲ႔ ေရကာတာႀကီးေၾကာင္႔၊ အရွင္ လတ္လတ္ ေသြးေၾကာေဖာက္ ၊ ေသြးစုတ္ ခံေနရ ရင္း ေျခေတာ္ အတင္ခံေနခဲ႔ရတယ္။ 

ယန္ဆီေရကာတာေၾကာင့္ ခဏတာ အက်ိဳး အျမတ္ ရခဲ႔ေပမယ္႔ ေနာက္ပိုင္း ဒုကၡ လွလွေတြ႕တဲ႔ အခါမွာ ဘီလွ်ံေပါင္း ၂.၃ ဘီလွ်ံ ဆုံးရႈံး ခဲ႔တယ္။ 

 


လူေပါင္း ေလးသန္းေက်ာ္၊ ကၽြဲႏြားေကာင္ေရ ၂သန္း နီးပါး နဲ႔ လယ္ေျမ ဧက ၉ သန္းေက်ာ္ ဒုကၡ အႀကီး အက်ယ္ ေရာက္ခဲ႔႔ ပါတယ္။ ယန္စီေရကာတာႀကီး ရဲ႕ သက္တမ္း ဟာ အႏွစ္ တစ္ရာ ကေန သုံးရာ လို႔ ခန္႔ မွန္းထားတယ္။ 

ယန္စီေရကာတာ သက္တမ္း ကုန္ဆုံးသြားမယ္႔ေနမွာ… ယန္စီျမစ္ ဟာလည္း တစ္ပါတည္း အစေတး ခံရ မွာ ျဖစ္ ပါတယ္။ ယန္စီျမစ္ တစ္ေလွ်ာက္က biodiversity တစ္ခုလုံး လည္း ေပ်ာက္ဆုံး သြားေတာ႔မွာ ျဖစ္ပါ တယ္။

သူတို႔ေတြဟာ concrete junk ေတြျဖစ္တဲ႔ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးေတြ၊ လမ္းမႀကီးေတြ ဟာ တိုးတက္ တဲ႔ အရိပ္ အေရာင္ေတြ အျဖစ္နဲ႔ ေက်နပ္ေနၾကတယ္။ သဘာ၀ တရားရဲ႕ အလွအပေတြ ကိုေတာ႔ မတိုးတက္ျခင္း နဲ႔ ေတာဆန္ျခင္း လို႔ လြဲမွား စြာ (ဒါမွမဟုတ္) သိသိ နဲ႔ ေခါင္းမာစြာ.. ယူဆေနၾကတယ္။ 

ကမၻာတစ္၀ွမ္းမွာ ရွိတဲ႔ တိုင္းျပည္ ထဲမွာ ေရကာတာ အမ်ားဆုံး တိုင္းျပည္ အျဖစ္နဲ႔ ကိုယ္႔ မ်က္ႏွာက မ်က္လုံး ကို ေဖာက္ထုတ္ေနတဲ႔ တိုင္းျပည္ျဖစ္ေနၿပီ လို႔ ၀ိုင္း သတိေပးတာကို သူတို႔ နားမေထာင္ခဲ႔ဘူး။ 

သူတို႔ေတြေဆာက္တဲ႔ ေရကာတာေၾကာင့္ လူေပါင္း သုံးေသာင္း ေသဆုံး ခဲ႔ၿပီးၿပီ။ မိုးေမွ်ာ္တိုက္ႀကီးေတြေဘး က ခမ္းေျခာက္ တိမ္ေကာေနတဲ႔ ျမစ္ေတြ ေရခ်ိဳ  ကန္ေတြ၊ ေျမေတြ ကၽြံလို႔ နစ္၀င္ သြားတဲ႔ ၿမိဳ႕ႀကီးေတြ၊ အက္စစ္ေရေတြ၊ ေပ်ာက္ဆုံး သြားတဲ႔ ရွားပါး တိရစၦာန္ေတြဟာ.. တိုးတက္ျခင္းရဲ႕ ျပယုဒ္ေတြ တဲ႔လား….။


 


ယန္စီျမစ္ေရ ခမ္းျခင္းဟာ အနီးအနား ပတ္၀န္းက်င္ က ျမစ္စြယ္ေပါင္း ၃၀၀ နီးပါး နဲ႔ ေရကန္ ၂၆၆ ကန္ကို လည္း ဒိုမီနို effect လို ဆက္ဆက္ၿပီး ခမ္းေျခာက္ေစပါတယ္။ ၂၀၀ဂ ခုႏွစ္မွာ လႈပ္သြားတဲ႔ ငလွ်င္ႀကီး ဟာ Zipingpu Damေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလို႔ေျပာေနတဲ႔ သိပံၸပညာရွင္ေတြ ရဲ႕ စကားေတြ ကို နားပိတ္ထားၾကတယ္။ 

ဘရာဇီး၊ ကေနဒါ နဲ႔ အေမရိကန္ႏိုင္ငံေတြ မွာေတာင္ သမိုင္း တစ္ေလွ်ာက္လုံး ၇၅ GW မွ ၈၅GW ေရ ပါ၀ါ ထုတ္တဲ႔ အခ်ိန္ မွာ တရုတ္ျပည္ ကေတာ႔ လာမယ္႔ ငါးႏွစ္ အတြင္းမွာ ၁၄၀ GW ထပ္ထုတ္ ပါဦးမယ္။ 

ဒီလို… တိုးတက္ျခင္းေတြ ရဲ႕ေနာက္မွာ ေပးဆပ္မႈေတြ ဘယ္ေလာက္ ရွိသလဲ…. ဘယ္ေလာက္ဆက္ ရွိ လာ မလဲ…. ဆိုတာ ကို မစဥ္းစား ႏိုင္ၾကေလာက္ေအာင္ ေလာဘေတြ ယွဥ္ၿပိဳင္ လိုမႈေတြနဲ႔.. အမိုက္ေမွာင္ဖုံးေန ခဲ႔တယ္။

သူတို႔ ယန္စီ ကို အားပါး တရ ေခ်ေတာ္ တင္ၿပီးၿပီ။ ယန္စီတင္ မက သူတို႔ တိုင္းျပည္ထဲက အခရာျမစ္ ႀကီး ေျခာက္ျမစ္ ကိုလည္း ေျခေတာ္တင္ ခဲ႔ၿပီးၿပီ။ သူတို ႔ျပည္ထဲက ရွိသမွ် ျမစ္ေတြ ကို ေျခေတာ္ တင္လို႔ အားရေတာ႔….. သူတို႔ ရဲ႕ စီးပြားေရး ယႏၱရားေတြ ဆက္လက္ လည္ပတ္ဖို႔အတြက္.. concrete junk ႀကီးေတြ ကို လွ်ပ္စစ္ေပးဖို႔.. အေသြးအသား စုတ္ထုတ္ဖို႔ ျမစ္မႀကီးေတြ ကို ေတြ႕လိုေတြ႕ျငား.. ပတ္၀န္းက်င္ကို လွည္႔ လည္ၾကည္႔လိုက္တယ္။ 

သူတို႔ ေတြ႕သြားတယ္။ တိုင္းျပည္ေသးေသးေလး တစ္ခုထဲက ျမစ္ တစ္စင္းျဖစ္တဲ႔ ဧရာဝတီ ကို သူတို႔ ေတြ႕ သြားတယ္။ အဲဒီ တိုင္းျပည္ ဟာ ဟိုးတုန္း ကေပါ့.. လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ဆန္ေရ စပါးေတြ ထြက္ခဲ႔လို႔ ေဘး ပတ္၀န္းက်င္ က ႏိုင္ငံေတြ ကေတာင္ အားက်ေမွ်ာ္ကိုး ခဲ႔ရတဲ႔ တိုင္းျပည္။ 

အဲသလို.. ဆန္ေရစပါးေတြ ေျပာင္းပဲ သီးႏွံေတြ အလွ်ံပယ္ ထြက္ေအာင္ ဓာတ္ သတၱိ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကို တစ္ျပည္ လုံးႏွံ႔ေအာင္ သယ္ေဆာင္ေပးေနတဲ႔ ဧရာဝတီ ဆိုတဲ႔ ေသြးေၾကာမႀကီး ကို ေဖာက္ထုတ္ၿပီး တစိမ္႔စိမ္႔ယိုစီး လာမယ္႔ ေသြးေတြ ကို စိမ္ေျပနေျပေသာက္ခ်င္လြန္း လို႔ သူတို႔ေတြဟာ…. သြားေရ တစ္မ်ားမ်ားနဲ႔ ထိန္းမႏိုင္ သိမ္းမရ ျဖစ္ေနခဲ႔တာ ၾကာပါၿပီ။


 

သူတို႔ဟာ.. ဧရာဝတီ ကို ေျခေတာ္တင္ ဖို႔ ၿပဳံးၿပဳံးႀကီး ရႈစားေနၾကၿပီ။ ေက်နပ္လြန္း လို႔ ေအာ္ဟစ္ရယ္ေမာေန သံေတြဟာ မေကာင္း ဆိုး၀ါးေတြ ရဲ႕ ရယ္သံေတြလိုပဲ ေမခ၊ ေမလိခ ေတာင္နံရံေတြေပၚမွာ ပဲ႔တင္ထပ္ ရိုက္ခတ္ေနၾကတယ္….. 

အဲဒီ တိုင္းျပည္ ကေလးဟာ … အေတြးအေခၚ… ယဥ္ေက်းမႈ တစ္ျဖည္းျဖည္း ၀ါးမ်ိဳ ခံေနရတယ္…… အဲသလို…  အမ်ိဳ  ခံေနရဆဲ တန္းလန္းမွာေတာင္ မ်ိဳေနတဲ႔ သူေတြကို အထင္ႀကီးစြာ ေမာ႔ၾကည္႔ေနရရွာတယ္။ အဲဒီ တိုင္းျပည္ကေလး ဟာ…. အရွင္ လတ္လတ္ ဂုတ္ေသြးစုတ္ ခံေနရတယ္… 

ဂုတ္ ကို ေသြးစုတ္ ခံေနရတာေတာင္… ေသြးသံ ရဲရဲ သြားစြယ္ႀကီးေတြ ကို ေမာ႔ေငးရင္း.. “ေတာ္လိုက္တဲ႔ စီးပြားေရး သမားေတြ”ဆိုၿပီး တဖြဖြ ခ်ီးက်ဴးေနလိုက္ၾကေသးတယ္။ 

သူတို႔ဟာ…တိုင္းျပည္ ကို စိမ္ေျပနေျပ မ်ိဳလို႔ အား မရေတာ႔…  တိုင္းျပည္ ရဲ႕ ေသြးေၾကာမႀကီး ကိုျဖတ္ေတာက္. . အစိမ္းလိုက္ ေသာက္..  ေအာင္ေသေအာင္ သား စား ၾကေတာ႔မယ္။ ဒါကို…. လည္စင္း ခံေပးရင္း ေက်ေက် နပ္နပ္ႀကီး နဲ႔ … ေသြး အေသာက္ခံေနၾကသူေတြကို…… ဘယ္လို နားလည္ရမွာလဲ…. 

လူေတြဟာ… သဘာ၀ တရား ကို အတင္း အဓ ၵၵမ လုယူ တတ္ၾကတယ္။ အဲသလို.. အလုယူ ခံရတဲ႔ သဘာ၀ တရားဟာ တန္ျပန္ တုံ႔ျပန္တဲ႔ အခါမွာ.. လူသားေတြပဲ နစ္နာ ဆုံးရႈံးၾကရတတ္ပါတယ္။ 

သူတို႔ေတြရဲ႕ ဂုတ္ေသြး စုတ္ ခံေနရျခင္းမွ…. တိုင္းျပည္ အုပ္ခ်ဳပ္ မင္းလုပ္သူမ်ား ရုန္းထြက္ႏိုင္ဖို႔ … ရွိရွိ သမွ်ေသာ နတ္ေကာင္း နတ္ျမတ္မ်ား ေစာင့္ေရွာက္ပါေစေတာ႔ .. လို႔….. ဧရာဝတီ ဟာ ငိုေၾကြး ရင္း ေတာင္း ပန္ေနပါေတာ႔တယ္။
 

 




(( ကၽြန္မ ဟာ ဘူမိေဗဒ ပညာရွင္ တစ္ေယာက္ေတာ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ဒီစာ ကို ျမန္မာျပည္သူ တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ စာေတြ အမ်ားႀကီး ဖတ္ၿပီးတဲ႔ေနာက္… ႏွလုံးသားနဲ႔ ေရးပါတယ္။ 

တရုတ္ျပည္ မွာ သူတို႔ ဖ်က္ဆီးစရာ ျမစ္ေခ်ာင္းေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါတယ္။ က်မတို႔ တိုင္းျပည္မွာ.. ဟိုဘက္ ထိပ္ ကေန ဒီဘက္ထိပ္ ကို စီးတာ.. ဒီျမစ္ ကေလးပဲ … ရွိပါတယ္။ 

တစ္ေန႔မွာ… ေနာင္လာေနာက္သားေတြ ဟာ.. ဒီေနရာ မွာ… ဧရာဝတီ ဆိုတဲ႔ ့ျမစ္ႀကီး တစ္စင္း ရွိခဲ႔ဖူး တယ္… ျမန္မာ ဆိုတဲ႔ လူမ်ိဳးေတြ ေနခဲ ႔ဖူးတယ္… ဆိုၿပီး…. ဒ႑ာရီ ဆန္ဆန္ ပုံျပင္ေတြ ေျပာၾကေတာ႔မွာမ်ိဳး မျဖစ္ပါေစနဲ႔လို႔ ဘဲ …. ဆုေတာင္းရေတာ ႔မလို ျဖစ္ေနရပါၿပီ )) 


စာေရးလို႔ အၿပီး.. ေခါင္းစဥ္တပ္လို႔ အၿပီးမွာ.. မ်က္ရည္ က်ပါတယ္ ဧရာဝတီ ။
 
 
(အိမ့္ခ်မ္းေျမ့)



ျမစ္ဆံု ကိစၥ နဲ႕ပတ္သတ္ျပီး အင္တာနက္မွာ ရွာေဖြလိုက္ရာမွာ အိမ့္ခ်မ္းေျမ့ ေရးထား တဲ့ မငိုပါနဲ႕ဧရာ၀တီ ဆိုတဲ့ေဆာင္းပါးေလး တစ္ပုဒ္ ကိုေတြ႕မိလို႕ .ကူးယူေဖာ္ျပလိုက္ပါသည္။


မငိုပါနဲ႕ ဧရာ၀တီ ( အိမ့္ခ်မ္းေျမ့ ဆီ မွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။)
 



 Aye Kyaw Kyaw
http://articlesofinterest-kelley.blogspot.com/…/china-droug…
http://www.trust.org/alertn…/multimedia/pictures/detail.dot…
http://english.peopledaily.com.cn/…/90776/90882/7397337.html http://www.itsnature.org/…/aquatic-mamma…/irrawaddy-dolphin/ http://ipsnews.net/mekong/stories/dolphins.html