တ႐ုတ္ ႏွင့္ ကို႔ကန္ ႔တို႔ေပါင္း၍ ဖံုးကြယ္ ထားေသာ တိုက္က်ားက်ဳိက္ (Tai Chia Chai) ၿမိဳ႕ေဟာင္း
တိုက္က်ားက်ဳိက္ (သို႔) ခံတပ္ၿမိဳ႕ေလး
**************************
၁။ တိုက္က်ားက်ဳိက္ၿမိဳ႕ေဟာင္းသည္ ကိုးကန္႔ေဒသ ေလာက္ကိုင္ၿမိဳ႕ ေျမာက္ဖက္ (၃) မိုင္ အကြာတြင္
တည္ ႐ွိၿပီး လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္ း(၃၅၀) ေက်ာ္ အခါ က ျမန္မာပို င္ကိုးကန္႔ေဒသ ကို မန္ခ်ဴး တ႐ုတ္တပ္
မ်ား ဝင္ေရာက္ မက်ဴးေက်ာ္ႏိုင္ရန္ အတြက္ ၊ေညာင္ရမ္းဆက္ျပည္မင္း မင္းရဲေက်ာ္ေခါင္ (1661-1672)
လက္ထက္က (1662) ခုႏွစ္မွာ တည္ေဆာက္ထား ေသာခံတပ္ၿမိဳ႕ေလးျဖစ္ပါသည္။
၂။ တိုက္က်ားက်ဳိက္ ၏ အဓိပၸါယ္မွာ " တိုက္ လူမ်ဳိးစု တို႔၏ သစ္တပ္" (Tai Clan Stockade) ၿဖစ္ပါသည္။
ျပည္မင္း ၏ ေနာင္ေတာ္ ပင္းတလဲမင္း လက္ထက္တြင္ စစ္ကိုင္း၌ႏိုင္ငံေရး ခိုလွဳံ ခဲ့ဘူးေသာ တ႐ုတ္ မင္
မင္းဆက္ ရံုလွီ ဘုရင္၏ စစ္သူႀကီး "တိုက္ခုန္႔ခုန္ ႔" မွျပည္မင္း၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။
ထိုအခ်ိန္က မင္မင္းဆက္တို႔သည္ မန္ခ်ဴး တို႔၏ ေခ်မႈန္းျခင္း ခံေနရေသာ အခ်ိန္လည္းျဖစ္ပါသည္။
၃။ တိုက္က်ားက်ဳိက္ ခံတပ္ၿမိဳ႕ ကို သစ္တပ္မွ အုတ္တပ္ၿမိဳ႕ အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕႐ိုး၊ ကံ်ံဳး တို႔
ျဖင္႔ ခိုင္ခန္႔ေအာင္ျပဳျပင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္ကျမန္မာတပ္တို႔ တန္ခိုးထြားခ်ိန္ျဖစ္၍ မန္ခ်ဴးတို႔ ကိုးကန္ုနယ္
ထဲ မက်ဴးေက်ာ္ရဲေပ။ စစ္သူႀကီး တိုက္ခုန္႔ခုန္႔ သည္သိႏၷီေစာ္ဘြားႀကီးမွ တစ္ဆင္ ့ျပည္မင္းထံသို ႔ႏွစ္စဥ္ အ
ခြန္ ဘ႑ာဆက္သခဲ့သည္။
၄။ ထိုသို႔ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀) ခန္႔ ကိုးကန္႔နယ္သည္ ေအးခ်မ္းစြာ ေနလာခဲ့ၿပီးမွ ကုန္းေဘာင္ဆက္ ပုဂံမင္း လက္ထက္ (1846-1853) တြင္ ျမန္မာတို႔ အဂၤလိပ္ႏွင့္ စစ္ျဖစ္ေနသည္ကို အခြင့္ေကာင္း ယူကာ မန္ခ်ဴး ဧကရာဇ္ Daoguang (1821-1850) မွ စတင္ က်ဴးေက်ာ္တိုက္ ခိုက္ရာၿမိဳ႕ကို မသိမ္းႏိုင္ ခဲ့ေပ။
၎ မင္းေနာက္ ဆက္ခံေသာ Hong Xiuquan (1851-1864) လက္ထက္၌ (၃)ႏွစ္ခန္ ႔ၿမိဳ့ကို ပိတ္ဆို႔ၿပီး တိုက္မွၿမိဳ႕ကို ရေလသည္။ မန္ခ်ဴးတို႔ ကိုးကန္႔ ကို အႏွစ္ (၂၀) ခန္႔ သိမ္းယူ ထားၿပီး (1885) သို႔ေရာက္ ေသာ္ အဂၤလိပ္တို႔ကျမန္မာတို႔ ပိုင္နက္ဟု ဆိုကာ မန္ခ်ဴး Qing မင္း ထံမွျပန္ေတာင္းယူ ခဲ့ပါသည္။
၅။ မၾကာေသးမီက တ႐ုတ္ အစိုးရသည္ ၎တို႔၏ သေဘာထားကို တ႐ုတ္ ကြန္ျမဴနစ္ပါတီပိုင္ " Global
Times"(China) သတင္းစာမွ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ သတင္းစာ အႀကီးတန္း အယ္ဒီတာ Ding Gang ေရး
သားေသာ " Why ' recover ' Kokang is not an option for China"(ကိုးကန္႔သည္ တ႐ုတ္ အတြက္
ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေသာ အခြင့္အေရး တစ္ခုေပ်ာက္ေနရာမွ အဘယ့္ေၾကာင့္ျပန္ရသလဲ) ေဆာင္းပါးျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့
ပါသည္။
၆။ ထိုေဆာင္းပါး ၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္...............
- ကိုးကန္႔သည္ တ႐ုတ္ပိုင္ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္တို႔က အတင္းအဓမၼ ေတာင္း၍ ၿပန္ေပးလိုက္ရသည္။
- ယခုအခါ တ႐ုတ္ ျပည္သူလူထုႏွင္ ကိုးကန္ု႔ျပည္ သူတို႔သည္ ကိုးကန္႔ေဒသကို တ႐ုတ္ျပည္မႀကီး
ေအာက္ထားရန္ေတာင္းဆိုေနၾကသည္။
- ကိုးကန္႔ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားကလည္း ၎တို႔ ထံ စစ္ေရး အကူအညီေပးရန္ေတာင္းေနသည္။
- တ႐ုတ္တို႔သည္ ကိိုုးကန္႔ကို ၎တို႔ပိုင္နက္ ျဖစ္၍ အခ်ိန္မေရြး သိမ္းႏိုင္သည္။သို႔ေသာ္ျမန္မာႏွင့္ ခ်စ္
ၾကည္ေရး မပ်က္လို၍ သေဘာထားႀကီးႀကီးထား ေနျခင္းျဖစ္သည္။
၇။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုးကန္႔ေဒသကို တ႐ုတ္တို႔မပိုင္ ၊ျမန္မာတို႔သာ ပိုင္ေၾကာင္းကိုျပသည့္ အဓိက သက္ေသ
ခံပစၥည္းမွာ "တိုက္က်ားက်ဳိက္ ၿမိဳ႕ေဟာင္း"ပင္ျဖစ္ပါသည္။ တ႐ုတ္ႏွင္ ့ကိုးကန္႔တို႔သည္ ထိုအခ်က္ကို သိ
၌ တိုက္က်ားက်ဳိက္ၿမိဳ႕ေဟာင္း၏ သမိုင္းအမွန္ကို မသိမသာ ေဖ်ာက္ထားၾကသည္။
မည္သို႔ပင္ေဖ်ာက္ေစကာမူ ကိုးကန္႔ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့သူ ဦးေလာ္စစ္ဟန္သည္ သမိုင္း အမွန္ကို၊ သူ၏ အစီရင္ခံစာျဖင့္ ဝန္ ခံထားၿပီးျဖစ္ပါသည္။
က်မ္းကိုးစာရင္း
***********
မွန္နန္း မဟာရာဇဝင္ေတာ္ႀကီး
ကုန္းေဘာင္ဆက္ မဟာရာဇဝင္ေတာ္ႀကီး
ဦးဘသန္း၊ ဘီေအ၏ ၿမန္မာေက်ာင္းသံုး ရာဇဝင္
တ႐ုတ္ျမန္မာ နယ္နိမိတ္ျပႆနာ (က်န္းခ်ိန္ဆြင္)
ပန္လံု လူမ်ဳိးစု၏ သမိုင္းအေထာက္အထား (၁၉၉၀)
တိုက္က်ားက်ဳိက္ၿမိဳ႕ေဟာင္းသမိုင္း (ေလာ္စစ္ဟန္)
Qing Dynasty (China)
Gazetteer of Upper Burma and the Shan
States(by J.G.Scott and J.P.Hardiman)
The Making of Burma(by Dorothy Woodman)
Global Times (China)(2017,March,8)
Why 'recover' Kokang is not an option for
China(by Ding Gang)
Zaw Win
ကို Zaw Win ေရးသားသည္ကို ျပန္လည္ ေဖၚျပပါသည္။
ျပည္မင္း ၏ ေနာင္ေတာ္ ပင္းတလဲမင္း လက္ထက္တြင္ စစ္ကိုင္း၌ႏိုင္ငံေရး ခိုလွဳံ ခဲ့ဘူးေသာ တ႐ုတ္ မင္
မင္းဆက္ ရံုလွီ ဘုရင္၏ စစ္သူႀကီး "တိုက္ခုန္႔ခုန္ ႔" မွျပည္မင္း၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ တည္ေဆာက္ခဲ့ပါသည္။
ထိုအခ်ိန္က မင္မင္းဆက္တို႔သည္ မန္ခ်ဴး တို႔၏ ေခ်မႈန္းျခင္း ခံေနရေသာ အခ်ိန္လည္းျဖစ္ပါသည္။
၃။ တိုက္က်ားက်ဳိက္ ခံတပ္ၿမိဳ႕ ကို သစ္တပ္မွ အုတ္တပ္ၿမိဳ႕ အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းခဲ့သည္။ ၿမိဳ႕႐ိုး၊ ကံ်ံဳး တို႔
ျဖင္႔ ခိုင္ခန္႔ေအာင္ျပဳျပင္ခဲ့ၾကသည္။ ထိုစဥ္ကျမန္မာတပ္တို႔ တန္ခိုးထြားခ်ိန္ျဖစ္၍ မန္ခ်ဴးတို႔ ကိုးကန္ုနယ္
ထဲ မက်ဴးေက်ာ္ရဲေပ။ စစ္သူႀကီး တိုက္ခုန္႔ခုန္႔ သည္သိႏၷီေစာ္ဘြားႀကီးမွ တစ္ဆင္ ့ျပည္မင္းထံသို ႔ႏွစ္စဥ္ အ
ခြန္ ဘ႑ာဆက္သခဲ့သည္။
၄။ ထိုသို႔ႏွစ္ေပါင္း (၂၀၀) ခန္႔ ကိုးကန္႔နယ္သည္ ေအးခ်မ္းစြာ ေနလာခဲ့ၿပီးမွ ကုန္းေဘာင္ဆက္ ပုဂံမင္း လက္ထက္ (1846-1853) တြင္ ျမန္မာတို႔ အဂၤလိပ္ႏွင့္ စစ္ျဖစ္ေနသည္ကို အခြင့္ေကာင္း ယူကာ မန္ခ်ဴး ဧကရာဇ္ Daoguang (1821-1850) မွ စတင္ က်ဴးေက်ာ္တိုက္ ခိုက္ရာၿမိဳ႕ကို မသိမ္းႏိုင္ ခဲ့ေပ။
၎ မင္းေနာက္ ဆက္ခံေသာ Hong Xiuquan (1851-1864) လက္ထက္၌ (၃)ႏွစ္ခန္ ႔ၿမိဳ့ကို ပိတ္ဆို႔ၿပီး တိုက္မွၿမိဳ႕ကို ရေလသည္။ မန္ခ်ဴးတို႔ ကိုးကန္႔ ကို အႏွစ္ (၂၀) ခန္႔ သိမ္းယူ ထားၿပီး (1885) သို႔ေရာက္ ေသာ္ အဂၤလိပ္တို႔ကျမန္မာတို႔ ပိုင္နက္ဟု ဆိုကာ မန္ခ်ဴး Qing မင္း ထံမွျပန္ေတာင္းယူ ခဲ့ပါသည္။
Times"(China) သတင္းစာမွ တ႐ုတ္ျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ သတင္းစာ အႀကီးတန္း အယ္ဒီတာ Ding Gang ေရး
သားေသာ " Why ' recover ' Kokang is not an option for China"(ကိုးကန္႔သည္ တ႐ုတ္ အတြက္
ေရြးခ်ယ္ႏိုင္ေသာ အခြင့္အေရး တစ္ခုေပ်ာက္ေနရာမွ အဘယ့္ေၾကာင့္ျပန္ရသလဲ) ေဆာင္းပါးျဖင့္ ေဖာ္ျပခဲ့
ပါသည္။
၆။ ထိုေဆာင္းပါး ၏ အႏွစ္ခ်ဳပ္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါသည္...............
- ကိုးကန္႔သည္ တ႐ုတ္ပိုင္ျဖစ္သည္။ အဂၤလိပ္တို႔က အတင္းအဓမၼ ေတာင္း၍ ၿပန္ေပးလိုက္ရသည္။
- ယခုအခါ တ႐ုတ္ ျပည္သူလူထုႏွင္ ကိုးကန္ု႔ျပည္ သူတို႔သည္ ကိုးကန္႔ေဒသကို တ႐ုတ္ျပည္မႀကီး
ေအာက္ထားရန္ေတာင္းဆိုေနၾကသည္။
- ကိုးကန္႔ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔မ်ားကလည္း ၎တို႔ ထံ စစ္ေရး အကူအညီေပးရန္ေတာင္းေနသည္။
- တ႐ုတ္တို႔သည္ ကိိုုးကန္႔ကို ၎တို႔ပိုင္နက္ ျဖစ္၍ အခ်ိန္မေရြး သိမ္းႏိုင္သည္။သို႔ေသာ္ျမန္မာႏွင့္ ခ်စ္
ၾကည္ေရး မပ်က္လို၍ သေဘာထားႀကီးႀကီးထား ေနျခင္းျဖစ္သည္။
၇။ ထို႔ေၾကာင့္ ကိုးကန္႔ေဒသကို တ႐ုတ္တို႔မပိုင္ ၊ျမန္မာတို႔သာ ပိုင္ေၾကာင္းကိုျပသည့္ အဓိက သက္ေသ
ခံပစၥည္းမွာ "တိုက္က်ားက်ဳိက္ ၿမိဳ႕ေဟာင္း"ပင္ျဖစ္ပါသည္။ တ႐ုတ္ႏွင္ ့ကိုးကန္႔တို႔သည္ ထိုအခ်က္ကို သိ
၌ တိုက္က်ားက်ဳိက္ၿမိဳ႕ေဟာင္း၏ သမိုင္းအမွန္ကို မသိမသာ ေဖ်ာက္ထားၾကသည္။
မည္သို႔ပင္ေဖ်ာက္ေစကာမူ ကိုးကန္႔ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္ခဲ့သူ ဦးေလာ္စစ္ဟန္သည္ သမိုင္း အမွန္ကို၊ သူ၏ အစီရင္ခံစာျဖင့္ ဝန္ ခံထားၿပီးျဖစ္ပါသည္။
က်မ္းကိုးစာရင္း
***********
မွန္နန္း မဟာရာဇဝင္ေတာ္ႀကီး
ကုန္းေဘာင္ဆက္ မဟာရာဇဝင္ေတာ္ႀကီး
ဦးဘသန္း၊ ဘီေအ၏ ၿမန္မာေက်ာင္းသံုး ရာဇဝင္
တ႐ုတ္ျမန္မာ နယ္နိမိတ္ျပႆနာ (က်န္းခ်ိန္ဆြင္)
ပန္လံု လူမ်ဳိးစု၏ သမိုင္းအေထာက္အထား (၁၉၉၀)
တိုက္က်ားက်ဳိက္ၿမိဳ႕ေဟာင္းသမိုင္း (ေလာ္စစ္ဟန္)
Qing Dynasty (China)
Gazetteer of Upper Burma and the Shan
States(by J.G.Scott and J.P.Hardiman)
The Making of Burma(by Dorothy Woodman)
Global Times (China)(2017,March,8)
Why 'recover' Kokang is not an option for
China(by Ding Gang)
Zaw Win
ကို Zaw Win ေရးသားသည္ကို ျပန္လည္ ေဖၚျပပါသည္။
Comments
Post a Comment