နန္းမေတာ္ မယ္ႏု

နန္းမေတာ္ မယ္ႏု ဟု ဆိုလိုက္သည္ႏွင့္ တိုင္းျပည္ “ ခိုက္ ” ေသာေျမး အဖြား (3) ဆက္ ပထမ အဂၤလိပ္  -ျမန္ မာ စစ္ရႈံးသူ မယ္ႏု ၊ သူ႔သမီး ဆင္ျဖဴ   မရွင္ ‘ နန္းတြင္း အာဏာလုပြဲ အတြက္ မင္းတုန္းမင္း ၏ သားေတာ္ (40)ေက်ာ္ ကို သတ္ ကာ သီေပါမင္း ကိုသူ႔ သမီး စုဖုရားလတ္ႏွင့္ လက္ထပ္ေပးသူ၊ ေၿမး မေတာ္ စုဖုရားလတ္ သီေပါမင္း ကို ေက်ာ္၍ အမိန္႔ မနာခံေသာ ဟု နာမည္ ဆိုးႏွင့္ ေက်ာ္ၾကားသူ အျဖစ္သိၾက သလို အင္း ဝရွိ မယ္ႏု အုဋ္ေက်ာင္း ကိုလည္း ျမင္ေယာင္မိၾကမည္ျဖစ္ ပါသည္။

ဟုတ္ပါသည္ မယ္ႏု သည္ မဟာေအာင္ေျမဘုံစံ မယ္ႏု အုဋ္ေက်ာင္းႀကီး၏ ဒကာမျဖစ္သလို သူမ ဘဝ၏ အံ့ဖြယ္ အတိတ္ကံ အက်ိဳးေပး၊ ပင္ကိုယ္ စိတ္ထက္ျမက္ ႂကြပ္ဆတ္မႈ ၊အတၱႀကီးၿပီး အေၾကာက္ တရား ကင္း မႈ၊ ဆင္ျခင္တုံ တရား နည္းၿပီး တစ္ဇြတ္ထိုးႏိုင္မႈ တို႔က သူမကို အထြဋ္အထိပ္သို႔ ေရာက္ရွိေစခဲ့သည္။

နန္းမေတာ္ မယ္ႏုသည္ ဖလံခုံ ရြာ ဇာတိေထာင္မႉး သီဟေက်ာ္စြာ ဘြဲ႕ခံ ဦးလႈပ္ႏွင့္ေဒၚငယ္ တို႕မွ 18. June. 1783 အင္းဝျမိဳ႕၌ ေမြးဖြားသည္။ ေမြးခ်င္းႏွစ္ေယာက္ရွိျပီးက်န္ တစ္ေယာက္မွာ ေမာင္အိုျဖစ္ သည္။ မယ္ႏု သည္ ေရႊလင္ဗန္းႏွင့္ အခ်င္းေဆးေသာ ေတာ္ဝင္မ်ိဳးရိုး မဟုတ္ သာမာန္ အရပ္သူ တစ္ဦးသာ ျဖစ္ေသာ္ လည္း သူမဘဝတြင္ ထူးဆန္းမႈႀကီးႀကီး မားမား (2) ႀကိမ္ၾကဳံ ေတြ႕ခဲ့သည္။

မယ္ႏု ငယ္စဥ္က အိမ္မွ လူၾကီးမိဘမ်ားႏွင့္ တစ္ရြာမွ တစ္ရြာသို႕သြားလာရာ လမ္းဇရပ္ တစ္ခု၌ အိပ္ၾက သည္။ မယ္ႏုက ထမင္းခ်က္ တာဝန္ယူ၍ ခ်က္ျပဳတ္ရာ မနက္ မိုးလင္းေသာအခါ မယ္ႏု ထမင္းခ်က္ ခဲ့ေသာေနရာ၌ မိႈပြင့္ၾကီး တစ္ပြင့္ ေပါက္လာရာ လူၾကီးမ်ားက အံ့ဘြယ္ နိမိတ္ေကာင္း ဟု မွတ္ယူၾကသည္။

မယ္ႏု အသက္ ၁၂ႏွစ္ သမီးအရြယ္ ျမစ္ဆိပ္၌ ေရခ်ိဳးခ်ိန္ တြင္ သူမ ၏ အနီေရာင္ေရလဲ လုံခ်ည္ ကို စြန္ရဲ တစ္ေကာင္မွ ခ်ီယူ သြားျပီး အမရပူရ နန္းေတာ္ အတြင္းရွိ မိဖုရားမ်ား စံပယ္ရာ ေတာင္နန္းေဆာင္ အမိုး၌
ခ်ထားခဲ့သည္။

ဘိုးေတာ္ဘုရား က လုံခ်ည္ပိုင္ရွင္ကို ရွာေဖြ စစ္ေဆးေဖာ္ထုတ္ကာ မယ္ႏု ကို ေတာင္နန္း အပ်ိဳေတာ္ အျဖစ္ ခန္႕ထားလိုက္ရာမွ အ႐ႈပ္ေတာ္ပုံ ဖန္တီးမည့္ အဓိက ဇာတ္ေကာင္ကို ေခၚမိသည့္ အမွားႀကီး တစ္ခု ဘိုးေတာ္ဘုရား ျပဳလုပ္မိသြားသည္။

ကုန္းေဘာင္ မင္းဆက္တြင္ နန္းသက္ အရွည္ဆုံး ဘိုးေတာ္ဘုရား သည္ (37)ႏွစ္ၾကာ နန္းစံၿပီး ဘႀကီးေတာ္ စစ္ကိုင္းမင္းကို အိမ္ေရွ႔အရာ အပ္ႏွင္းၿပီး ညီေတာ္သာယာဝတီ မင္းသား ကို ဒုတိယႏွင့္ ဘႀကီးေတာ္၏ သားေတာ္ စၾကာ မင္းသားေလးကို တတိယ နန္းလ်ာထားသည္။

ဘႀကီးေတာ္မွာ အိမ္ေရွ႕မင္း ရာထူးသာ ရွိေသးျပီး မိဖုရား ေခါင္ၾကီးမွာ ဆင္ျဖဳရွင္မယ္ျဖစ္သည္။ ဆင္ျဖဴမယ္သည္ စၾကာ မင္းသားေလးကိုေမြးၿပီး ၁ ပတ္အၾကာ 1812 ေအာက္တိုဘာလတြင္ ကြယ္လြန္ေလသည္။

မယ္ႏုသည္ စက္စက္ယိုေအာင္ လွသူဟု မဆိုႏိုင္သည့္တိုင္ ပကတိ ရုပ္ရည္ကားတည္ၾကည္သည္။ အေျပာခ်ိဳ၍ ကိုယ္ေနဟန္ အခ်ိဳးက်ကာ သြယ္လ်ေက်ာ့ရွင္းၿပီး သူမ၏ နန္းမူရာမွာ နန္းတြင္းသူမ်ား အတုယူရသည္အထိ မဟာဆန္သည္။ ေယာက်ာ္းတစ္ကာ တို႔ ႏွစ္သက္ခံရၿပီး ထိုအထဲတြင္ အိမ္ေရွ႔ မင္း ဘႀကီးေတာ္
လည္းပါဝင္သည္။




အမရပူရနန္းတြင္း၌ အိမ္ေရွ႕မင္းအား မယ္ႏုထက္ မဟာဆီ မဟာေသြး အခ်င္းခ်င္း အိမ္ေထာင္ျပဳေစလိုဤ “လူမွာ အမ်ိဳး ၾကက္မွာ အရိုး” ဟု ဘႀကီးေတာ္ကို သတိေပးသည္။ မယ္ႏု ကလည္း “လူမွာအခ်စ္ ၾကက္မွာအျမစ္” ဟုေခ်ပကာ ဘႀကီးေတာ္ကို ရေအာင္သိမ္းသြင္းခဲ့သည္။ ဘိုးေတာ္ဘုရားလြန္ေသာ္ ဘႀကီးေတာ္ သည္ 1819 ဇြန္လ (5)ရက္တြင္ နန္းတက္ကာ (1823) ၿမိဳ႕ေတာ္ကို အမရပူရမွ အင္းဝသို႔ေရႊ႕သည္။ဘႀကီးေတာ္သည္ ခပ္ေအးေအးေနတတ္သလို မယ္ႏုကို အလြန္ခ်စ္သျဖင့္ အဂၢမေဟသီ ေတာင္ညာစံ မိဘုရားေခါင္ေျမာက္ေလသည္။

မယ္ႏုသည္ ပင္ကိုယ္ ထက္ျမက္သူပီပီ နန္းတြင္းတစ္ခုလုံး အေရးသာမက တိုင္းေရးျပည္ေရးကို စိတ္တိုင္းက် ခ်ယ္လွယ္ေတာ့သည္။ နန္းတြင္းမွာလဲ အမ်ိဳးနိမ့္သူ မိဖုရားေခါင္ျဖစ္လာၿပီး ဓားထက္၍သာ ေၾကာက္ရ သည္ မည္သူကမွ မယ္ႏု ကို မၾကည္ျဖဴၾကေခ်။ ယခင္ ဘုရင္ႏွင့္ မိဘုရား ရာဇပလႅင္ေပၚ အတူမထိုင္ေသာ္လည္း မယ္ႏုသည္ ထို အစဥ္လာကို ဖ်က္ကာ အတူထိုင္သျဖင့္ တရုတ္သံမႉးမ်ား အံ့အားသင့္ၾကသည္။

1819 တြင္ မယ္ႏုသည္ သူ႕ေမာင္အရင္း ျဖစ္တဲ့ ေမာင္အို ကို စလင္းျမိဳ႕ကို စားေစျပီး နန္းေတာ္တြင္း သူမ ၏ အာဏာစက္ကို ခိုင္မာေအာင္ တည္ေထာင္သည္။ ထို႔အျပင္ေမာင္အို အား သတိုးဓမၼရာဇာဘြဲ႕ ခ်ီးျမင့္လိုက္သလို ဘၾကီးေတာ္ကလည္း သူ႕ေယာက္ဖအားေျမႇာက္စားသည့္ အေနျဖင့္ ထိပ္တန္း မင္းညီမင္းသား စာရင္းသြင္းကာ၊ လႊတ္ေတာ္ တက္ခြင့္ ေပးသည့္အျပင္ ေရႊထီး ရွစ္ခ်က္မိုး ခစားခြင့္ေပးသျဖင့္ေမာင္အို သည္ နားထင္ ေသြးေရာက္သြားေလသည္။

ေရွးေခတ္က မင္းသားမ်ား၏ အဆင့္အတန္းကို ထီးေဆာင္း အေရအတြက္ အနည္းအမ်ားျဖင့္ ခြဲျခားေလ့ရွိသည္။ ညီေတာ္ သာယာဝတီမင္းပင္ ထီးဆယ္ခ်က္သာ မိုးခြင့္ ရွိ၍ေယာက္ဖေတာ္ ေမာင္အိုသည္ ညီေတာ္အိမ္ေရွ႕မင္းထက္ မဆိုသေလာက္သာ နိမ့္သည့္သေဘာ သက္ေရာက္ေစသည္။ ေန႕ခ်င္းညခ်င္း ေမာင္အိုတန္ခိုးထြားလာသျဖင့္ ကုန္းေဘာင္မ်ိဳးဆက္ကို အျပဳတ္ျဖဳတ္ျပီး သူကိုယ္တိုင္ ဘုရင္လုပ္ရန္ ၾကံေလေတာ့သည္။

ထို႔ေၾကာင့္ နန္းတြင္း အားၿပိဳင္မႈ (3) စုကြဲ ေပၚေပါက္လာသည္။

(1) နိုင္ငံေရး အာဏာပိုင္ဆိုင္ေသာေမာင္အိုႏွင့္ မယ္ႏုက တစ္ဖြဲ႕

(2) သူတို႔၏ မဟာၿပိဳင္ဘက္မ်ားတြင္ ဘၾကီးေတာ္ မင္းျပီးေနာက္ နန္းညြန္႕နန္းလ်ာ ဆက္ခံဖို႕ အခြင့္အေရး ရွိသူသာယာဝတီမင္းသည္ ထိပ္ဆုံးျဖစ္သည္။ သူကိုယ္တိုင္ လက္ရုံးရည္ႏွင့္ျပည့္စုံသလို ေနာက္လိုက္ အင္အားေကာင္း မ်ားစြာပိုင္ဆိုင္ထားသည္။

(3) စၾကာမင္းသားေခၚ ေညာင္ရမ္း မင္းသားေလးသည္ ေမြးဖြားစဥ္ကစၾကာဝေတးမင္းတို႕ ဘုန္းၾကီးသည့္လကၡဏာရပ္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ ဥကၠာပ်ံ ငလ်င္လႈပ္ ေတာ္လဲျမည္ျခင္း ၊ လက္၀ါးမ်ားတြင္  ခရုပတ္ႏွင့္မွဲ႕ရွင္မ်ား ထူးျခားထင္ရွားစြာေတြ႕ရျခင္း၊ အခ်င္းစလြယ္သိုင္းျခင္း၊ ခုနစ္ရက္ ရလွ်င္ မယ္ေတာ္ ကြယ္လြန္၍ ဖြား  ဖက္ေတာ္ ခုနစ္ဦး လည္းေပၚျခင္း၊ ရုပ္ရည္ အင္မတန္ ေခ်ာေမာလွပ၍ နန္းတြင္းသူ နန္းတြင္းသားမ်ား ၊
တိုင္းသူျပည္သားမ်ားက အလြန္ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္ၾကသည့္ လူထု အင္အား ကို ပိုင္ဆိုင္ေသာ ဘႀကီးေတာ္ ၏ တစ္ဦးတည္းေသာ သား ျဖစ္သျဖင့္ ဘႀကီးေတာ္ က နန္းလႊဲလိုသည္မွာေတြးၾကည့္ယုံျဖင့္ သိႏိုင္ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္ေမာင္အို သည္ စၾကာ မင္းသားေလး နားထြင္းၿပီး အိမ္ေရွ႔အရာ အပ္ႏွင္းျခင္းကိစၥကို အခ်ိန္ဆြဲ သည္။ အသက္ (20) က်မွ နားထြင္းသည့္တိုင္ ႏိုင္ငံေရးအာဏာကို မင္းသားေလးအား လႊဲမေပးခဲ့ေခ်။

မယ္ႏုႏွင့္ေမာင္အို သည္ ဘႀကီးေတာ္ႏွင့္ မယ္ႏု နန္းစံေသာ (18)ႏွစ္ လုံးလုံး သာယာဝတီမင္း ကို အသိ အမွတ္ မျပဳ ခ်ယ္လွယ္ၿပီး ေနာင္ေတာ္ႏွင့္ေတြ႕ခြင့္ ပိတ္ပင္သည္။ ထိုေခတ္က မယ္ႏုေၾကာက္ရသူ တစ္ဦး ရွိသည္ ထိုသူမွာ ဆရာေတာ္ ဦးဗုဓ္ျဖစ္သည္။

သကၠရာဇ္ 1822 ခုႏွစ္တြင္ ဘႀကီးေတာ္ႏွင့္ နန္းမေတာ္ မယ္ႏုတို႔ကေက်ာင္းေဆာက္ လုပ္ရာတြင္ ငါးႏွစ္ေက်ာ္ ၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီး သကၠရာဇ္ 1827 ခုႏွစ္တြင္ မဟာေအာင္ေျမဘံုစံ ဟု ကမၸည္းထိုးကာ ေညာင္ကန္ ဆရာေတာ္ ဦးပုိ အား လွဴဒါန္းခဲ့သည္။

တစ္ႏွစ္ အၾကာတြင္ ဆရာေတာ္ ဦးပို ပ်ံလြန္ ေတာ္မူၿပီးေနာက္ ဒုတိယေညာင္ကန္ ဆရာေတာ္ ဦးဗုဓ္ အား ထပ္မံလွဴဒါန္းခဲ့သည္။ အုတ္ေက်ာင္း အက်ယ္အဝန္းမွာ အလ်ား 192 ေပ၊ အနံ 112 ေပ ႏွင့္ အျမင့္ 94 ေပ ရွိၿပီး ေက်ာင္းတည္ေဆာက္ရာတြင္ ေငြက်ပ္ သံုးသိန္း ကုန္က်ေၾကာင္း၊ သကၠရာဇ္ 1838 ျပည့္ႏွစ္တြင္ ငလ်င္ ဒဏ္ေၾကာင့္ ၿပိဳက်ခဲ့ရာ နန္းမေတာ္ မယ္ႏု ၏ သမီးေတာ္ ဆင္ျဖဴမရွင္ က သကၠရာဇ္ 1872 ခုႏွစ္တြင္
ထပ္မံျပဳျပင္ခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရသည္။

ေက်ာင္းႀကီးကို အုတ္၊ အဂၤေတ တို႔ျဖင့္ မိဖုရား ေခါင္ႀကီး မယ္ႏုက တည္ေဆာက္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ မယ္ႏု အုတ္ေက်ာင္း ဟု ထင္ရွားခဲ့သည္။ ပညာရွင္မ်ား ၏ ဗိသုကာ လက္ရာ၊ ပန္းရန္ ႏွင့္ ပန္းတေမာ့ အႏုပညာ လက္ ရာမ်ား ေက်ာင္းေဆာင္ႀကီး အတြင္းရွိ စႀကႍၤ ပတ္လမ္း ႏွင့္ အခန္း ဖြဲ႕စည္းပံုမ်ား၊ အဝင္ေပါက္ သစ္သား တံခါးမ်ားကို ‘အသံ’ မ်ား ဖန္တီး တပ္ဆင္ပံု တို႔ေၾကာင့္ ခံ့ညား ထည္ဝါလွေသာ ေက်ာင္းႀကီးျဖစ္ သည္။

ဘႀကီးေတာ္ နန္းတက္ ဘိသိက္ မဂၤလာသြန္း အခမ္းအနား ဆင္ယင္ေသာ အခါ၌ မဏိပူရေစာ္ဘြား မ တက္ေရာက္ေခ်။ မဏိပူရေစာ္ဘြားကို သင္ခန္းစာ ေပးရန္ လိုက္ဖမ္းရာ အဂၤလိပ္ပိုင္နယ္ထဲ အထိ ဝင္ေျပး သျဖင့္ အဂၤလိပ္တို႕ႏွင့္ နယ္စပ္ျပႆ        နာ’ၿငိ’လာရာမွ အဂၤလိပ္တို႔ (1824)တြင္ စစ္ေၾကညာသည္။ စစ္သူႀကီးမဟာဗႏၶဳလ သည္ ရခိုင္တြင္ စခန္း ခ်ကာ ျမဝတီမင္းႀကီး ဦးစက ပန္းဝါတြင္ အဂၤလိပ္တို႔ ကို အႏိုင္တိုက္ သည္။ ျမန္မာတပ္မ်ား ဘဂၤလားနယ္ အထိ ေရာက္ေနသျဖင့္ အဂၤလိပ္ ဘုရင္ခံပင္ က်ီးလန္႔စာစားေနရ သည္။

ဗႏၶဳလ သာ စစ္တေကာင္း ထိ တက္တိုက္၍ ဖိအားေပးခဲ့မည္ ဆိုလၽွင္ အဂၤလိပ္တို႔ ပ်ာယာ ခတ္သြားႏိုင္ သည္။ အဂၤလိပ္တို႔သည္ ထိုအေျခအေန ကို ရိပ္စားမိသျဖင့္ ရန္ကုန္ဖက္မွ ပတ္ဝင္၍ တန္ျပန္ တိုက္စစ္  ဆင္ေသာ ဗ်ဴဟာကို သုံးကာ စစ္မ်က္ႏွာေျပာင္းလိုက္ေလသည္။

ထိုအခ်ိန္ သာယာဝတီလို အဆင့္ျမင့္ မင္းသား က ရန္ကုန္သို႔ ဆင္း၍ ကာကြယ္ရန္ သူစုေဆာင္း ထား သည့္ လူသူမ်ားႏွင့္ အဂၤလိပ္ စစ္သေဘၤာမ်ားကို ခုခံ တိုက္ခိုက္လိုေၾကာင္း တင္ျပသည္။ ဘႀကီးေတာ္ က လည္း သေဘာတူကာ အျမန္ေစလႊတ္ခ်င္ေသာ္လည္း ၿပိဳင္ဘက္ စလင္းမင္းသားၾကီးေမာင္အိုႏွင့္ မႉးမတ္မ်ားက သာယာဝတီ မင္းသားအား လက္နက္ ဆင္၍ လႊတ္လိုက္လွ်င္ ပုန္ကန္လိမ့္မည္ဟု ကန္႔ကြက္ကာ ႏိုင္ငံ့အေရးေတာ္ထက္ အာဏာ ရရွိလိုေသာ ပုဂၢိဳလ္ေရး ကို ဦးစားေပးခဲ့သည္မွာ စိတ္ပ်က္ စရာျဖစ္ ေလသည္။

ဘႀကီးေတာ္လည္း အရိပ္ကို ရန္သူ ထင္၍ ေနာက္ဆုံးတြင္ မဟာဗႏၵဳလ ျပန္လာသည္အထိ ေစာင့္ျပီးမွ သြားေရာက္တိုက္ရန္ အမိန္႕ခ်လိုက္ေလသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ရခိုင္မွျပန္လာမည့္ ဗႏၵဳလ ကို ေစာင့္ရင္း ၅ လအထိ ၾကာသြားသျဖင့္ ထိုအခ်ိန္တြင္ အဂၤလိပ္တို႕ကလည္း ေရႊတိဂုံ ကုန္းေတာ္ တစ္ဝိုက္ကို  အခိုင္အမာ တပ္စြဲ၍ အသာစီး ရသြားေတာ့သည္။

သာယာဝတီမင္း၏ တပ္မ်ားသည္ ရန္ကုန္သို႔ ခ်ီ၍ က်ိဳက္ကလို႔ တြင္ တပ္ခ်ထားသည္။ အဂၤလိပ္တို႔ က သာယာဝတီ ၏ တပ္ကို ဝိုင္းတိုက္ေသာ္လည္း အႏိုင္မရခဲ့ေခ်။ သာယာဝတီ မင္းသားၾကီးက အေျခေန ရိပ္စားမိသျဖင့္ ေစာေစာစီးစီး စစ္ေျပျငိမ္းရန္ တင္ျပေသာ္လည္း ေမာင္အို၊ မယ္ႏု တို႕မွ လက္မခံပဲ စစ္ကိုသာ ထပ္တိုး တိုက္သည္။

ဗႏၵဳလ ဓႏုျဖဴတြင္ က်သြားသျဖင့္ အဂၤလိပ္တပ္ေတြလည္း ေနျပည္ေတာ္ႏွင့္ မိုင္ ၄၀ သာေဝးသည့္ ရႏၲပို ရြာသို႕ေရာက္မွ စစ္ေျပျငိမ္းေရး စာခ်ဴပ္ ခ်ဳပ္ရေတာ့၏။ နယ္ေျမဆုံး၊ စစ္သူႀကီးက်၊ စစ္ေလ်ာ္ေၾကးေငြ (1) ကုေဋပါေပးရမည္ျဖစ္သျဖင့္ ဘႀကီးေတာ္မွာ မေထြးႏိုင္ မအံႏိုင္ စိတ္ဓာတ္ က်လာကာ စိတ္က်ေရာဂါပါ ဝင္လာေလေတာ့သည္။ ေငြ မရွိသျဖင့္ မယ္ႏု က သူပိုင္ ပစၥည္းမ်ား ထုခြဲ၍ စစ္ေလ်ာ္ေၾကးေငြ ပထအရစ္ကို ေပးေလသည္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကို မကိုင္တြယ္ႏိုင္ေတာ့ပဲ အစစအရာရာကို မယ္ႏုႏွင့္ စလင္း မင္းသားၾကီးေမာင္အို တို႕ျဖင့္သာ လႊဲအပ္ထားေလေတာ့သည္။ သူတို႔ေမာင္ႏွမ ကို သာယာဝတီ အျပင္ ျပည္သူမ်ား က စုန္းမဟု စြပ္စြဲသလို သူတို႔ကလည္း သူခိုးဓားျပ လက္ခံ ဟု သာယာဝတီ ကို စြပ္စြဲသည္။

ေမာင္အိုသည္ မိမိရဲ့ ဆူးေျငႇာင့္ ခလုတ္ျဖစ္ေသာ သာယာဝတီမင္းကို ရွင္းရန္ ဓားျပမႈျဖင့္ အမႈဆင္ကာ သာယာဝတီမင္း ၏ အိမ္ ကို လူ (200) ျဖင့္ ဝိုင္းေလရာ သာယာဝတီ ဘက္မွ လူမ်ား ခုခံရင္း ဧရာဝတီျမစ္ကို ကူး၍ ေရႊဘိုသို႔ ထြက္ေျပး ေရွာင္တိမ္း သည္။ မယ္ႏု တို႔ကိုျပည္သူမ်ား မႏွစ္သက္သျဖင့္ အာဏာသည္ သာယာဝတီ ဘက္သို႔ အလိုလိုေရာက္ သြားသည္။

လူသူ စုေဆာင္းကာ 1837 ေဖေဖာ္ဝါရီ လတြင္ အင္းဝကို ဝိုင္းသည္။ ၂ လ အၾကာတြင္ ေအာင္ျမင္ျပီး  ဘၾကီးေတာ္ စစ္ကိုင္းမင္း ကို နန္းခ်ကာ မယ္ႏုကို အက်ယ္ခ်ဳပ္ ေမာင္အိုတို႕လူစုကို ေထာင္ထဲ ပို႔ေလသည္။ အရာရာသည္ေန႔ခ်င္းညခ်င္း ေျပာင္းလဲသြားသည္။ မယ္ႏုတို႔ အုပ္စုသည္ ပုန္ကန္သည့္ အေနျဖင့္ အဂၤလိပ္တို႕ကို စာလႊတ္ ဆက္သြယ္၍ အဂၤလိပ္တို႕ အလိုရွိသမွ် အကုန္ေပးကာ ဘၾကီးေတာ္အား ျပန္လည္ နန္း တင္ေပးရန္ အကူညီေတာင္းေသာ္လည္း အဂၤလိပ္တို႕က နန္းက် ဘုရင္အား ဘာအေၾကာင္းမွ မျပန္ေတာ့ေခ်။

သာယာဝတီမင္း သေဘာထားၾကီးစြာျဖင့္ ေကာင္းမြန္စြာ ထားေသာ္လည္း ေမာင္အို တို႕ ေနာက္လိုက္မ်ားက ပုန္ကန္ၾကေသာေၾကာင့္ အမရပူရၿမိဳ႕ အက်ဥ္းေထာင္၌ သကၠရာဇ္ 1840 ခုႏွစ္၊ ေမလ တြင္ ကြပ္မ်က္ လုိက္သည္။ ေနာက္ဆုံး သာယာဝတီမင္း သည္ 12 May 1840 တြင္မယ္ႏု အား ေသဒဏ္ ခ်မည္ကို မင္းမ်ိဳးမင္းႏြယ္ အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳေပးသည့္ အေနျဖင့္ မဟာဆီ မဟာေသြး ေျမမက်ရေစရန္ ေရတြင္ေဖ်ာက္ ဖ်က္ ဖို႕ အမိန္႕ခ်သည္။

ဘုန္းရွင္ ကံရွင္ မယ္ႏု တစ္ေယာက္ ကံတရား၏ မ်က္ႏွာသာေပးျခင္းကား ဤေန႔သည္ေနာက္ဆုံးေန႔ ျဖစ္ေလေတာ့သည္။ မယ္ႏု လည္း ေနာက္ဆုံး အေနျဖင့္ မိမိ ကိုးကြယ္သည့္ ဆရာေတာ္ဦးဗုဒ္ အား ဖူးေျမႇာ္ခြင့္ျပဳရန္ ျမိဳ႕ဝန္အား ခြင့္ေတာင္းရာ ခြင့္ျပဳေသာေၾကာင့္ ေညာင္ကန္ေက်ာင္း (ယခု မဟာမုနိဘုရားႀကီး အေရွ႔ ဘက္) သို႕ ေရာက္ေအာင္ပို႕ေဆာင္ေပးခဲ့သည္ ။ မယ္ႏု ေက်ာင္းသို႕ေရာက္ေသာ အခါ ဆရာေတာ္ မွာ စာ ၾကည့္ေနသည္။ မယ္ႏု မွ ဆရာေတာ္အား ေနာက္ဆုံးဖူးေျမႇာ္ေအာင္ လာရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားရာ ဆရာေတာ္ဦးဗုဒ္ မွ ရာဇဝင္ တြင္မည့္ တရားကို တိုတို တုတ္တုတ္ မိန္႔ေတာ္မူသည္။

“မိႏု၊ သူ႕ေႂကြးရွိရင္ ဆပ္ရလိမ္႔မည္” ဟု မိန္႔ဆိုလိုက္သည္။ မယ္ႏု လည္း ဦးခ်ျပီး ျပန္ဆင္းလာရာေလွကားအေရာက္တြင္ “ေတာ္ျပီ၊ ငါေသဝံ့ျပီ၊ ငါေသရဲျပီ၊ ငါေသေပ်ာ္ျပီ၊ ဆရာေတာ္ ဘုရားကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကိုး ကြယ္လာတာ ဘယ္အခါမွ ငါ့နာမည္ တပ္၍ စကားမေျပာဖူးဘူး။

ဤကဲ့သို႕ စာၾကည့္ရာမွေန၍ ငါ့ဘက္သို႕ လွည့္၍ၾကည့္သည္ဟူ၍လည္း မရွိ၊ သည္ကေန႕မွပဲ ငါ့ဘက္ လွည့္ တယ္။ ငါ့ နာမည္ကို ေခၚေတာ္မူတယ္။ ေဟာလိုက္တဲ့ တရား ကလည္း မိႏု၊ သူ႕ေႂကြးရွိရင္ ဆပ္ရလိမ္႔ မည္တဲ့။ ေတာ္ျပီ၊ ေသလမ္းေျဖာင့္ျပီ၊ ငါ့ကို ဆရာေတာ္က ေသစရိတ္ေပးလိုက္ျပီ” ဟု ထပ္တလဲလဲေျပာကာ ဝမ္းေျမာက္ ဝမ္းသာစြာႏွင့္ပင္ အာဏာ ပါးကြက္သားတို႕၏ ေခၚေဆာင္ရာသို႔ ညိဳးငယ္ျခင္း မရွိဘဲ လိုက္ ပါသြား ေလေတာ့သည္။

ဗုဒၶ တရားေတာ္ကို အတိုခ်ဳပ္ သေဘာေပါက္ေစ ေသာ သာဓကမ်ား အနက္ မယ္ႏု သည္ ပဥၥဝဂၢီတို႔မွအငယ္ဆုံး ရွင္အႆ      ဇိ  ၏ “ေယဓမၼာ”ဂါထာ ကို သတိရမိသည္။ ဘုရားရွင္ ၏ တရားဦး နာၿပီး ရွင္အႆ       ဇိ ရာဇၿဂိဳလ္ျပည္ ရွင္သာရိပုတၱရာႏွင့္ေတြ႕၍ ရွင္သာရိ ပုတၱရာမွ သူ႔အားေမးသည္မွာ....................

” ငါ့ရွင္ ၊ သင္၏ မ်က္စိတို႔သည္ ၾကည္လင္ကုန္၏ ၊ အေရအဆင္းလည္း
သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ကုန္၏ သင္သည္ အဘယ္သူကို ရည္၍ ရဟန္းျပဳသနည္း ၊
အဘယ္သူက သင္၏ ဆရာနည္း၊ အဘယ္သူ၏ တရားကိုႏွစ္သက္သနည္း”

ရွင္အႆ        ဇိတ က “ငါ့ရွင္ ၊ ငါသည္ အငယ္သည္ သာတည္း ၊ အဘိဓမၼာကို
အက်ယ္ အားျဖင့္ သင့္အားေဟာၾကား အံ့ေသာငွာ မတတ္ႏိုင္။
အက်ဥ္းအားျဖင့္ ေသာ္ကား အနက္ကို ငါဆိုအံ့ ဟုဆိုကာ ေယဓမၼာ ဂါထာကို
ေဟာေတာ္မူ၏။ အဓိပၸါယ္ကား.........................

“အၾကင္ တရားတို႔သည္ အေၾကာင္းလၽွင္ အမွန္ရွိကုန္၏
ထိုအေၾကာင္းကို ျမတ္စြာဘုရားေဟာ၏
ထိုအေၾကာင္းတရားတို႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းရာလည္း ရွိ၏
ထိုခ်ဳပ္ျခင္းကိုလည္း ျမတ္စြာဘုရားေဟာ၏
ငါ၏ ဆရာရဟန္းႀကီးသည္ ဤသို ႔အယူဝါဒရွိ၏”

မယ္ႏုသည္ ထိုဂါထာေတာ္ကို ခ်င့္ခ်ိန္ၿပီး သာယာဝတီမင္း အသက္ကို ရန္ရွာခဲ့၍ သူႏွင့္ ယွဥ္ၿပိဳင္ရာ သူ အႏိူင္ ရသည္။ ရန္ကို ရန္ခ်င္းတုံ႔ျပန္ျခင္းက လမ္းေဟာင္းကိုသာ ျပန္ေရာက္ေစသည္။

ဤအေၾကာင္းတို႔ ခ်ဳပ္ၿငိမ္း ျခင္းကား ရန္ညိဳး ရန္စ တို႔ကို သင္ပုန္းေခ်၍ သူ႔အေပၚတင္ခဲ့ေသာအေႂကြး ျမန္ျမန္ဆပ္ကာ ေႂကြးၿမီကင္းရွင္းၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေသာ ဘဝသစ္ကေလးတစ္ခု ထူေထာင္ႏိုင္ရန္ ျဖစ္ေၾကာင္းကို
နားလည္ သြားခဲ့သည္။

သတၱဝါတိုင္း သူ႔ထိုက္ သူ႔ကံ ျဖစ္သည္ဆိုလၽွင္ တစ္နည္းအားျဖင့္ ငါ့ထိုက္ ငါ့ကံျဖစ္သည္ မဟုတ္ပါေလာ။ ဆရာေတာ္က တရားကား သူမ အတြက္ေတာ့ အဖိုးတန္ဆုံး ေသစရိတ္ေပးလိုက္ျခင္းဟု သေဘာေပါက္ေသာေၾကာင့္ မယ္ႏု ဝမ္းသာသြား ရွာသည္ ။ ထိုေန႔ ေန႔လည္ပိုင္းတြင္ မယ္ႏု သည္ ဘႀကီးေတာ္အား ေနာက္ ဆုံး သြားေရာက္ ကန္ေတာ့ ႏႈတ္ဆက္ခဲ့သည္။

ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ဘဝ ၊ အသက္ ၊ ရာထူးစည္းစိမ္ ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ အရာအားလုံး သူ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္သမၽွကိုေပး၍ ခ်စ္ ခဲ့ေသာ ၾကင္ယာေတာ္ ဘႀကီးေတာ္၏ ေျခေတာ္ အစုံေပၚ မ်က္ႏွာ အပ္ကာ မ်က္ရည္စက္ မ်ားစြာ ေျခဖမိုးေတာ္ေပၚ က်လ်က္ လက္အုပ္ခ်ီ ကန္ေတာ့ရင္း အေရာင္ မွိန္မွိန္ အေဆာင္ေရာင္မဲ့ သလြန္ထက္တြင္ ထိုင္ေနေသာ နန္းက်ဘုရင္ လင္ေတာ္ေမာင္အား..............................

နန္းမေတာ္ မယ္ႏု ။ ။ “ေမာင္ေတာ္ဘုရား ႏွမေတာ္ ဒီကေန႔ ဘဝေျပာင္းရေတာ့မွာျဖစ္လို႔ ေမာင္ေတာ္ဘုရား ကိုေနာက္ဆုံးႏႈတ္ဆက္ ရွိခိုး ကန္ေတာ့ခဲ့ပါတယ္ ဘုရား။ ေမာင္ေတာ္ မင္းတရားရဲ႕ ဘုန္းရိပ္ကို ခိုလႈံ စံစားခဲ့တဲ့ ႏွစ္ကာလမ်ား အတြင္း ႏွမေတာ္ ဘက္က ျပဳမိမွားခဲ့တဲ့ အျပစ္ ရွိခဲ့ပါရင္ ခြင့္လႊတ္သနားေတာ္မူပါဘုရား။”

ဘႀကီးေတာ္သည္ သလြန္ေပၚမွ နန္းမေတာ္ မယ္ႏု၏ ဆံ ေကသာကို လက္ျဖင့္ အသာယာထိထားသည္။ အရႈံးမ်ားစြာ ရႈံးၿပီးေနာက္ အခ်စ္ဆုံးသူ ကို ေသကြဲခြဲ ဆုံးရႈံးရမည့္ အခ်ိန္တို႔ ဆိုက္ေရာက္လာၿပီျဖစ္သျဖင့္ စိတ္ေသာကမီး တို႔ စိတ္ႏွလုံးကိုေလာင္ကၽြမ္းကာ ပတ္ဝန္းက်င္ တစ္ခုလုံး မျမင္ႏိုင္ေတာ့ေအာင္ေဝဝါးသြား ေစ သည့္ မ်က္ရည္မ်ား မ်က္ဝန္းအိမ္၌ ျပည့္ေနသည္။

ဘႀကီးေတာ္သည္ မ်က္ဝန္းမ်ား မွိတ္ခ်လိုက္ရာ နန္းမေတာ္ မယ္ႏု၏ ဆံေကသာေပၚ မ်က္ရည္မ်ား စီးက်ေလေတာ့သည္။ ရင္၌ ဆို႔ႏွင့္လြန္းလွ သျဖင့္ ရႈိက္၍ ငိုခ်လိုက္သည္။

ဘႀကီးေတာ္ ။ ။ “ႏွမေတာ္ရယ္ ၊ ႏွမေတာ္မွာ ခြင့္မလႊတ္စရာ ဘာအျပစ္မွ မရွိခဲ့ပါဘူးကြယ္”

ဘႀကီးေတာ္၏ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာကား ေလးစားစရာ ေကာင္းလွသလို ထိုအတြက္ ေ်နာင္တ တစ္စုံတရာလည္း မရခဲ့ေခ်။

နန္းမေတာ္ မယ္ႏု။ ။ “ေမာင္ေတာ္ဘုရားရယ္ ၊ ႏွမေတာ္ရဲ႕ ေနာက္ဆုံး ဝင္သက္ ၊ ထြက္သက္ မရပ္သြားမွီ ႏွမေတာ္ရဲ႕ဘဝကို အျမင့္ဆုံးျမႇင့္တင္ေပးခဲ့တဲ့ ေမာင္ေတာ္ ဘုရားရဲ႕ ေက်းဇူးအေထြေထြ အတြက္ ေမာင္ေတာ္ ဘုရားရဲ႕ ေျခေတာ္အစုံကို ဦးတိုက္ၿပီး ေက်နပ္ေအာင္ ကန္ေတာ့ခြင့္ျပဳပါဘုရား” ဟုေျခေတာ္ အစုံအား မ်က္ႏွာ နဖူး ဆံပင္တို႔ျဖင့္ ဦးတိုက္ကန္ေတာ့ေနစဥ္ အေဆာင္ေတာ္တြင္း သမီးေတာ္ ကေလး မယ္သဲ ဝင္လာသည္။ သမီးေတာ္ေလး၏ စိတ္တြင္ မေကာင္းမႈ တစ္စုံတစ္ခု ကိုခံစားမိေနသျဖင့္ မယ္ေတာ္၏ ရင္ခြင္တြင္း ေျပးဝင္ ဖက္၍ ငိုေလသည္။

သမီးေတာ္ေလး ။ ။ “မယ္မယ္ ဘုရား၊ သမီးေတာ္ကေလး ကို ပစ္ထားၿပီး ဘယ္ကို သြားေနတာလဲဘုရား သမီးေတာ္ေလးမွာ လြမ္းလို႔ေသရေတာ့မယ္ဘုရား”

နန္းမေတာ္မယ္ႏု ။ ။ “မယ္မယ္ ဘုရားလည္း သမီးေတာ္ေလးကို လြမ္းေနပါတယ္။ အခုလည္း မယ္မယ္ ဘုရားေလ အေရးႀကီးတဲ့ ကိစၥရွိလို႔ ဟိုး….. အေဝးႀကီးကို ခရီးထြက္ဖို႔ ရွိေသးတယ္။ သမီးေတာ္ေလး ခမည္းေတာ္ ဘုရားနဲ႔ အတူ လိမ္လိမ္မာမာေနခဲ့ေနာ္ ၊ မယ္ဘုရား စကားကို နားေထာင္ပါကြယ္။”
သားအမိႏွစ္ဦး ပါးခ်င္းအပ္ကာ ငိုရင္း.........................

သမီးေတာ္ေလး ။ ။”ဟင့္အင္း ဒီတစ္ခါေတာ့ သမီးေတာ္ေလးကို ပစ္ထားၿပီး ဘယ္မွမသြားရေတာ့ဘူး မယ္မယ္ဘုရားနဲ႔ လိုက္မွာပဲ ”

ခမည္းေတာ္ ၊ မယ္ေတာ္ ၊ သမီးေတာ္ကေလးတို႔ မိသားစု အသိုက္ အျမဳံၿပိဳကြဲၿပီး ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္ဆုံ ခြင့္ ဟူေသာ ေမၽွာ္လင့္ခ်က္ကေလးပင္ ဆုတ္ကိုင္ထားခြင့္ ကင္းမဲ့ သြားေသာ ေၾကကြဲဖြယ္ရာ ေခ်ာ့႔သူမရွိ ငိုပြဲ  ႀကီး ျဖစ္သည္။ မင္းမႈထမ္း ၊ ရံေရြေတာ္တို႔ ထိုျမင္ကြင္းကို မၾကည့္ရက္သျဖင့္ တံခါး အကြယ္တြင္ ႀကိတ္ငို  ၾကသည္။ တာဝန္အရ အမရပူရၿမိဳ႕ဝန္ပင္ မ်က္ရည္က်မည္ စိုးသျဖင့္ အေဝးသို႔ ထြက္သြားကာ မင္းမႈထမ္းတစ္ဦး ကို တီးတိုးေျပာသည္။ ထို မင္းမႈထမ္းသည္ မယ္ႏုဆီေရာက္လာ၍........................

မင္းမႈထမ္း ။ ။ “မိဘုရားႀကီး ထြက္ခြာဖို႔ အခ်ိန္က်ပါၿပီလို႔ ၿမိဳ႕ဝန္မင္းကေျပာပါတယ္၊ ေနရာက ထပါေတာ့”
ေနာက္ထပ္ မင္းမႈထမ္း တို႔သည္ မယ္ႏုဆီ ဝင္လာၿပီး လက္ႏွစ္ဘက္ကို ဆြဲယူလိုက္ၾကသည္။

သမီးေတာ္ ကေလး ။ ။ “မသြားရဘူး မယ္မယ္ ဘုရား ဘယ္ကိုမွ မသြားရဘူး ၊ သြားရင္သမီးေတာ္ေလး  လည္း လိုက္မွာပဲ ” ဟု တစ္စာစာေအာ္ဟစ္ေနရာ မယ္ႏု၏နားမ်ားအတြင္း ပဲ့တင္ထပ္ကာ တျဖည္းျဖည္း ေဝးသြားေလေတာ့သည္။ ေၾကးတိုက္မွ လာေသာ ႏြားလွည္းေပၚတက္ကာ ေနာက္သို႔ တစ္ခ်က္ပင္ လွည့္ မၾကည့္ေတာ့ေခ်။ ေနလုံးႀကီးသည္ ဝင္းလက္ေသာ အလင္းေရာင္တို႔ကို ေလၽွာ့ခ်၍ အေနာက္ဘက္ေတာင္တန္းေပၚနိမ့္ဆင္းသြားသည္။ မယ္ႏုကို တင္လာေသာ လွည္းပေတာင္းျမည္သံကို ၾကားေသာ္ အနီးရွိ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေခြးမ်ား အူၾက သည္မွာ ကံၾကမၼာဆိုး အတြက္ ျမည္သံမ်ား ျဖစ္ေနသည္။

ေတာင္သမန္အင္းေရျပင္အနီး သို႔ေရာက္ေသာ္ အာဏာ ပကြက္သား တို႔သည္ နန္းမေတာ္ မယ္ႏုအား ခဲ ထည့္ထားေသာ ေရႊနားကြတ္ ကတၱီပါ အိတ္နီ တြင္ထည့္၍ ပိတ္ၿပီး ေရျပင္ သို႔ ျပစ္ခ်လိုက္ သည္။ ျမႇပ္ မျမႇပ္ေသခ်ာေအာင္ ခဏေစာင့္ၾကည့္သည္ ေတာင္သမန္ အင္းေရျပင္ေပၚတြင္ ေရပြက္ကေလး တစ္ပြက္ ႏွစ္ပြက္ ထလာၿပီး ေရျပင္မွာျပကတိ ျပန္ၿငိမ္သြားၿပီး ေလေျပညင္း ကေလး ေရျပင္ထက္မွ ျဖတ္သန္း တိုက္ခတ္သြားသည္။ နန္းမေတာ္မယ္ႏု ၏ ေနာက္ဆုံးထြက္ သက္ ေရပြက္ကေလး မဟုတ္ပါေလာ။

ကုန္းေဘာင္ေခတ္၏ မြန္းတည့္ခ်ိန္ ဘုန္းဩဇာ အျပည့္ႏွင့္ ေရႊအိမ္နန္းၾကငွန္း ထက္တြင္ အမ်ိဳးသမီးတို႔ အတြက္ အထြတ္ထိပ္ျဖစ္ေသာ အဂၢမေဟသီ မိဖုရားေခါင္ရာထူး ကို ရယူခဲ့ေသာ္လည္း လူ႔ဘဝသည္ မည္  သည့္အရာမၽွၾကာရွည္ မတည္ျမဲဘဲ တစ္ခဏအခ်ိန္တြင္းသာ ရွိသည္ကို နန္းမေတာ္မယ္ႏုက သူမ ၏ေနာက္ ဆုံးထြက္သက္ ေရပြက္ကေလးအခ်ိန္မၽွျဖင့္ ကၽြႏ္ုပ္တို႔အား သင္ခန္းစာ ေပးသြားခဲ့သည္ မဟုတ္ပါေလာ။

သတၱဝါအေပါင္း ခ်မ္းသာကိုယ္စိတ္ျမဲပါေစ
သုခုမ အလင္းတန္းမ်ား

Ref:
-နန္းမေတာ္မယ္ႏုရွာပုံေတာ္(တကၠသိုလ္စိန္တင္)
-ညိဳျမ (ကုန္းေဘာင္ရွာပုံေတာ္)
-ကုန္းေဘာင္ေခတ္စစ္တမ္း (ေမာင္ေသာ္)
-ဒဂုန္ခင္ခင္ေလး(ရတနာပုံ၏ နိဒါန္းႏွင့္နိဂုံး)

Tin Maung Hlaing