တ႐ုတ္​ ႏွင္​့ ကို႔ကန္ ​႔တို႔​ေပါင္​း၍ ဖံုးကြယ္ ​ထား​ေသာ တိုက္​က်ားက်ဳိက္ ​(Tai Chia Chai) ၿမိဳ႕​ေဟာင္​း

တိုက္​က်ားက်ဳိက္ ​(သို႔) ခံတပ္​ၿမိဳ႕​ေလး
**************************
၁။ တိုက္​က်ားက်ဳိက္​ၿမိဳ႕​ေဟာင္​းသည္​ ကိုးကန္​႔​ေဒသ​ ေလာက္​ကိုင္​ၿမိဳ႕ ​ေျမာက္​ဖက္​ (၃) မိုင္ ​အကြာတြင္​
တည္​ ႐ွိၿပီး လြန္​ခဲ့​ေသာႏွစ္​​ေပါင္ ​း(၃၅၀) ေက်ာ္ ​အခါ က ျမန္​မာပို င္​ကိုးကန္​႔​ေဒသ ကို မန္​ခ်ဴး တ႐ုတ္​တပ္​
မ်ား ဝင္​​ေရာက္ ​မက်ဴး​ေက်ာ္​ႏိုင္​ရန္​ အတြက္​ ၊​ေညာင္​ရမ္​းဆက္​ျပည္​မင္​း မင္​းရဲ​ေက်ာ္​​ေခါင္ ​(1661-1672)
လက္​ထက္​က (1662) ခုႏွစ္မွာ တည္​​ေဆာက္​ထား​ ေသာခံတပ္​ၿမိဳ႕​ေလးျဖစ္​ပါသည္​။

၂။ တိုက္​က်ားက်ဳိက္ ​၏ အဓိပၸါယ္​မွာ " တိုက္​ လူမ်ဳိးစု တို႔၏ သစ္​တပ္​" (Tai Clan Stockade) ၿဖစ္​ပါသည္​။
ျပည္​မင္​း ၏​ ေနာင္​​ေတာ္​ ပင္​းတလဲမင္​း လက္​ထက္​တြင္​ စစ္​ကိုင္​း၌ႏိုင္​ငံ​ေရး ခိုလွဳံ ခဲ့ဘူး​ေသာ တ႐ုတ္​ မင္​
မင္​းဆက္​ ရံုလွီ ဘုရင္​၏ စစ္​သူႀကီး "တိုက္​ခုန္​႔ခုန္ ​႔" မွျပည္​မင္​း၏ ခြင္​့ျပဳခ်က္​ျဖင္​့ တည္​​ေဆာက္​ခဲ့ပါသည္​။
ထိုအခ်ိန္​က မင္​မင္​းဆက္​တို႔သည္​ မန္​ခ်ဴး တို႔၏​ ေခ်မႈန္​းျခင္း ​ခံ​ေနရ​ေသာ အခ်ိန္​လည္​းျဖစ္​ပါသည္​။

၃။ တိုက္​က်ားက်ဳိက္ ​ခံတပ္​ၿမိဳ႕ ကို သစ္​တပ္​မွ အုတ္​တပ္​ၿမိဳ႕ အျဖစ္ ​အသြင္​​ေျပာင္​းခဲ့သည္​။ ၿမိဳ႕႐ိုး၊ ကံ်ံဳး တို႔
ျဖင္႔ ခိုင္​ခန္​႔​ေအာင္​ျပဳျပင္​ခဲ့ၾကသည္​။ ထိုစဥ္​ကျမန္​မာတပ္​တို႔ တန္​ခိုးထြားခ်ိန္​ျဖစ္​၍ မန္​ခ်ဴးတို႔ ကိုးကန္​ုနယ္​
ထဲ မက်ဴး​ေက်ာ္​ရဲ​ေပ။ စစ္​သူႀကီး တိုက္​ခုန္​႔ခုန္​႔ သည္​သိႏၷီ​ေစာ္​ဘြားႀကီးမွ တစ္ဆင္ ​့ျပည္​မင္​းထံသို ႔ႏွစ္​စဥ္ အ
ခြန္ ​ဘ႑ာဆက္​သခဲ့သည္​။

၄။ ထိုသို႔ႏွစ္​​ေပါင္​း (၂၀၀) ခန္​႔ ကိုးကန္​႔နယ္​သည္ ​​ေအးခ်မ္​းစြာ ​ေနလာခဲ့ၿပီးမွ ကုန္​း​ေဘာင္​ဆက္ ​ပုဂံမင္​း လက္​ထက္​ (1846-1853) တြင္ ​​ျမန္​မာတို႔ အဂၤလိပ္ႏွင္​့ စစ္​ျဖစ္​​ေနသည္​ကို အခြင္​့​ေကာင္​း ယူကာ မန္​ခ်ဴး ဧကရာဇ္​ Daoguang (1821-1850) မွ စတင္ ​က်ဴး​ေက်ာ္​တိုက္​ ခိုက္​ရာၿမိဳ႕ကို မသိမ္​းႏိုင္ ခဲ့​ေပ။ 

၎ မင္း​ေနာက္ ဆက္​ခံ​ေသာ Hong Xiuquan (1851-1864) လက္​ထက္​၌ (၃)ႏွစ္​ခန္ ​႔ၿမိဳ့ကို ပိတ္​ဆို႔ၿပီး တိုက္​မွၿမိဳ႕ကို ရ​​ေလသည္​။ မန္​ခ်ဴးတို႔ ကိုးကန္​႔ ကို အႏွစ္​ (၂၀) ခန္​႔ သိမ္​းယူ ထားၿပီး (1885) သို႔​ေရာက္​​ ေသာ္ ​​အဂၤလိပ္​တို႔ကျမန္​မာတို႔ ပိုင္​နက္​ဟု ဆိုကာ မန္​ခ်ဴး Qing မင္​း ထံမွျပန္​​ေတာင္​းယူ ခဲ့ပါသည္​။

 

၅။ မၾကာ​ေသးမီက တ႐ုတ္ ​အစိုးရသည္​ ၎တို႔၏ သ​ေဘာထားကို တ႐ုတ္​ ကြန္​ျမဴနစ္​ပါတီပိုင္​ " Global
Times"(China) သတင္​းစာမွ တ႐ုတ္​ျပည္​သူ႔​ေန႔စဥ္​ သတင္​းစာ အႀကီးတန္​း အယ္​ဒီတာ Ding Gang​ ေရး
သား​ေသာ " Why ' recover ' Kokang is not an option for China"(ကိုးကန္​႔သည္ ​တ႐ုတ္​ အတြက္​
​ေရြးခ်ယ္​ႏိုင္​​ေသာ အခြင္​့အ​ေရး တစ္​ခု​ေပ်ာက္​​ေနရာမွ အဘယ္​့​ေၾကာင္​့ျပန္​ရသလဲ)​  ေဆာင္​းပါးျဖင္​့​ ေဖာ္​ျပခဲ့
ပါသည္​။

၆။ ထို​ေဆာင္​းပါး ၏ အႏွစ္​ခ်ဳပ္​မွာ​ ေအာက္​ပါအတိုင္​း ျဖစ္​ပါသည္​...............

- ကိုးကန္​႔သည္​ တ႐ုတ္​ပိုင္​ျဖစ္​သည္​။ အဂၤလိပ္​တို႔က အတင္​းအဓမၼ​ ေတာင္​း၍ ၿပန္​​ေပးလိုက္​ရသည္​။

- ယခုအခါ တ႐ုတ္ ​ျပည္​သူလူထုႏွင္ ကိုးကန္​ု႔ျပည္​ သူတို႔သည္​ ကိုးကန္​႔​ေဒသကို တ႐ုတ္​ျပည္​မႀကီး​​
​ေအာက္​ထားရန္​​ေတာင္​းဆို​ေနၾကသည္​။

- ကိုးကန္​႔ လက္​နက္​ကိုင္​ အဖြဲ႔မ်ားကလည္​း ၎တို႔ ထံ စစ္​​ေရး အကူအညီ​​ေပးရန္​ေတာင္​း​ေနသည္​။

- တ႐ုတ္​တို႔သည္ ​ကိိုုးကန္​႔ကို ၎တို႔ပိုင္​နက္ ​ျဖစ္​၍ အခ်ိန္​မ​ေရြး သိမ္​းႏိုင္​သည္​။သို႔​ေသာ္​ျမန္​မာႏွင္​့ ခ်စ္​
ၾကည္​​ေရး မပ်က္​လို၍ သ​ေဘာထားႀကီးႀကီးထား ​ေနျခင္းျဖစ္​​သည္​။

၇။ ထို႔​ေၾကာင့္ ကိုးကန္​႔​ေဒသကို တ႐ုတ္​တို႔မပိုင္​ ၊ျမန္​မာတို႔သာ ပိုင္​​ေၾကာင္​းကိုျပသည္​့ အဓိက သက္​​ေသ
ခံပစၥည္​းမွာ "တိုက္​က်ားက်ဳိက္ ​ၿမိဳ႕​ေဟာင္​း"ပင္​ျဖစ္​ပါသည္​။ တ႐ုတ္​ႏွင္ ​့ကိုးကန္​႔တို႔သည္ ​ထိုအခ်က္​ကို သိ
၌ တိုက္​က်ားက်ဳိက္​ၿမိဳ႕​ေဟာင္​း၏ သမိုင္​းအမွန္​ကို မသိမသာ​ ေဖ်ာက္​ထားၾကသည္​။ 

မည္​သို႔ပင္​​ေဖ်ာက္​​ေစကာမူ ကိုးကန္​႔​ ေခါင္​း​ေဆာင္​ျဖစ္​ခဲ့သူ ဦး​ေလာ္​စစ္​ဟန္​သည္ ​သမိုင္​း အမွန္​ကို၊ သူ၏ အစီရင္​ခံစာျဖင္​့ ဝန္​ ခံထားၿပီးျဖစ္​ပါသည္​။

က်မ္​းကိုးစာရင္​း
***********
မွန္​နန္​း မဟာရာဇဝင္​​ေတာ္​ႀကီး
ကုန္​း​ေဘာင္​ဆက္ ​မဟာရာဇဝင္​​ေတာ္​ႀကီး
ဦးဘသန္​း၊ ဘီ​ေအ၏ ၿမန္​မာ​ေက်ာင္​းသံုး ရာဇဝင္​
တ႐ုတ္​ျမန္​မာ နယ္​နိမိတ္​ျပႆနာ (က်န္​းခ်ိန္​ဆြင္​)
ပန္​လံု လူမ်ဳိးစု၏ သမိုင္​းအ​ေထာက္​အထား (၁၉၉၀)
တိုက္​က်ားက်ဳိက္​ၿမိဳ႕​ေဟာင္​းသမိုင္​း (​ေလာ္​စစ္​ဟန္​)

Qing Dynasty (China)
Gazetteer of Upper Burma and the Shan
States(by J.G.Scott and J.P.Hardiman)
The Making of Burma(by Dorothy Woodman)
Global Times (China)(2017,March,8)
Why 'recover' Kokang is not an option for
China(by Ding Gang)

Zaw Win
ကို Zaw Win ေရးသားသည္ကို ျပန္လည္ ေဖၚျပပါသည္။